Spello

Aan de voet van de Monte Subasio, tussen Assisi en Foligno, ligt het charmante stadje Spello. Met zijn roze kalkstenen huizen, smalle steegjes en eeuwenoude stadspoorten is Spello een schoolvoorbeeld van een goed bewaarde middeleeuwse Umbrische stad. Toch reikt de geschiedenis van Spello nog veel verder terug: de stad werd al bewoond door de Umbriërs en later door de Romeinen, die er een belangrijke municipium van maakten onder de naam Hispellum.

Vandaag is Spello vooral geliefd om zijn esthetische charme, zijn bloemenpracht en zijn kleinschaligheid. Het is een bestemming waar je niet overrompeld wordt door massa’s toeristen, maar waar je op je eigen ritme kunt wandelen, ontdekken en bewonderen.

Romeinse invloeden in een middeleeuws decor

Spello draagt met trots de sporen van zijn Romeinse verleden. Een van de meest opvallende overblijfselen is de imposante Porta Venere, een stadspoort uit de 1e eeuw na Christus met twee goed bewaarde wachttorens, bekend als de Torri di Properzio. Niet ver daarvandaan bevindt zich de Porta Consolare, eveneens Romeins, waar beelden uit de oudheid boven de poort nog steeds de wacht houden.

Onder het huidige straatniveau liggen ook Romeinse mozaïeken en funderingen verscholen, waarvan een deel te bezichtigen is. Zo is er het Villa dei Mosaici di Spello, een archeologisch museum waar bezoekers prachtige, kleurrijke vloermozaïeken kunnen bewonderen uit een Romeinse villa die pas in 2005 werd ontdekt. De kwaliteit en omvang van de mozaïeken getuigen van de welvaart van Spello in de Romeinse tijd.

Kunst en kerken

Hoewel Spello relatief klein is, beschikt het over een opmerkelijke artistieke rijkdom. De belangrijkste kerk is de Santa Maria Maggiore, waarvan het eenvoudige exterieur contrasteert met het kunsthistorisch belang van het interieur. In de Baglioni-kapel zijn prachtige fresco’s van Pinturicchio te bewonderen, een renaissanceschilder die ook in Rome en Siena werkzaam was. De scènes uit het leven van Maria en Jezus zijn levendig, rijk gedetailleerd en illustreren het vakmanschap van deze kunstenaar.

Daarnaast zijn ook de Chiesa di Sant’Andrea en de San Lorenzo een bezoek waard. In deze kerken bevinden zich schilderijen van onder andere Perugino, leermeester van Rafaël. De aanwezigheid van zulke meesters toont aan dat Spello, ondanks zijn kleinschaligheid, een centrum van religieuze kunst en cultuur was in de renaissance.

De stad kent ook tal van kleine kapelletjes, religieuze nissen in gevels en kruisbeelden op kruispunten — stille getuigen van het diepe religieuze leven dat deze regio eeuwenlang heeft gekenmerkt.

Middeleeuwse sfeer en bloemrijke steegjes

Spello staat bekend als een van de mooiste en best bewaarde borghi antichi (historische dorpen) van Italië. De straten zijn smal en kronkelig, vaak geplaveid met grote stenen en omzoomd door huizen met houten luiken, smeedijzeren balkons en kleurrijke bloempotten. Elk jaar komt dit bloemrijke karakter tot een hoogtepunt tijdens de Infiorata di Spello, een traditioneel bloemenfestival rond Sacramentsdag in juni. Tijdens dit evenement worden honderden meters van de straat bedekt met gedetailleerde bloemmozaïeken die religieuze en artistieke taferelen uitbeelden.

Maar ook buiten de feestperiode is Spello een stad die baadt in bloemen: geraniums, petunia’s, lavendel en kruiden sieren de vensterbanken en gevels. Lokale bewoners nemen zichtbaar trots in het onderhouden van hun bloemen, waardoor de stad het hele jaar door als een levend decor oogt.

Wandelen en uitzicht

De ligging op de flanken van de Monte Subasio zorgt ervoor dat Spello op natuurlijke wijze prachtige uitzichten biedt over de Valle Umbra. Vanuit verschillende punten in de stad, zoals de Belvedere of via de kleine straatjes aan de oostzijde, kijk je uit over olijfboomgaarden, wijngaarden en de vlakten die zich uitstrekken richting Spoleto.

Voor wandelaars is Spello een interessant startpunt voor tochten in de natuur. De Sentiero degli Ulivi (het Olijvenpad) is een panoramisch wandelpad dat Spello verbindt met Assisi, dwars door de olijfgaarden van de Subasio-heuvels. De route van ongeveer 12 kilometer voert je langs rustieke paden, kleine kapellen en boomgaarden, en biedt op heldere dagen uitzicht tot aan de Apennijnen.

Charmante dorpjes in de omgeving

Breng je een bezoekje aan Spello en heb je nog wat tijd over? Overweeg dan in de nabijheid de dorpjes Bevagna en Bettona te bezoeken.

• Bevagna onderscheidt zich door zijn Romeinse erfenis en levendige middeleeuwse karakter. Op het centrale Piazza Silvestri staan twee prachtige romaanse kerken en een gotisch stadhuis, omringd door cafés en winkeltjes. In de zomer herleeft de stad het verleden tijdens “Il Mercato delle Gaite”, een historisch festival dat ambachten en tradities tot leven brengt. De Romeinse mozaïeken en het theater getuigen van een rijk verleden. Bevagna is een sfeervolle plek waar cultuur en geschiedenis hand in hand gaan.
• Bettona is een charmant heuvelstadje met Etruskische wortels en uitzicht over de Umbrische vallei. De goed bewaarde stadsmuren en smalle straatjes ademen een rustige, historische sfeer uit. In het centrum vind je kleine pleintjes, middeleeuwse huizen en de schilderachtige Chiesa di Santa Maria Maggiore. Liefhebbers van kunst kunnen terecht in het gemeentemuseum met werk van onder andere Perugino. Bettona is een uitstekende bestemming voor wie houdt van authentiek en ongerept Umbrië.

Praktische tips voor een bezoek aan Spello

• Ligging en bereikbaarheid: Spello ligt ongeveer 10 kilometer ten zuiden van Assisi en 30 kilometer ten oosten van Perugia. De stad is bereikbaar met de auto via de SS75, en heeft een eigen treinstation op de lijn Perugia–Foligno. Vanaf het station is het centrum te voet bereikbaar, al ligt het historische deel wel hoger op de heuvel.
• Parkeren: Er zijn verschillende parkeerzones aan de rand van het centrum, zoals de Parcheggio Pubblico (openlucht). Het historisch centrum is grotendeels autovrij, maar goed te voet bereikbaar via geplaveide straatjes of korte trappen.
• Beste reistijd: Het voorjaar en de vroege zomer (april tot juni) zijn ideaal, vooral in de weken rond de Infiorata. Dan toont Spello zich van haar meest kleurrijke kant. Ook de herfst is aangenaam, met warm licht en rustige straten. In juli en augustus kan het warm zijn, maar door de hoogte blijft het vaak iets frisser dan in de vallei.
• Tijd voorzien: Hoewel Spello relatief klein is, loont het om voldoende tijd te voorzien. Voor een ontspannen bezoek aan de stad zelf, inclusief een wandeling langs de hoofdbezienswaardigheden, de fresco’s van Pinturicchio, een bezoek aan het mozaïekenmuseum en een korte wandeling buiten het centrum, reken je best op een volledige dag. Breng je een bezoekje aan Spello en heb je nog wat tijd over? Overweeg dan in de nabijheid de dorpjes Bevagna en Bettona te bezoeken (zie hierboven).
• Wandelschoenen aanbevolen: Door de vele hellingen, trappen en geplaveide wegen is het aangeraden om comfortabele schoenen te dragen, zeker als je ook buiten de stadsmuren wil wandelen.
• Evenementen: Naast de beroemde Infiorata, worden er door het jaar heen ook kleine festivals, kunstmarkten en religieuze vieringen georganiseerd. Vooral in de zomer zijn er regelmatig openluchtconcerten en avondwandelingen met gids.
• Wekelijkse markt: Woensdag (08:00-13:00)
• Website: Toeristische Dienst

Foto: via Pixabay

Route (klik op het logo om routebegeleiding op te starten)
Bestemming: Parcheggio Pubblico